Amsterdamse apothekers worden verwijzers binnen Welzijn op Recept
foto: Ellen Welsing en een van de vijf apotheken
Eind 2024 is een pilot farmacie gestart in Amsterdam Nieuw-West. Hierin werken vijf apotheken samen met welzijnscoaches en buurt-teams aan het verbeteren van het welzijn van Amsterdammers in die wijk. “Dankzij de pilot kan deze groep zorgverleners patiënten, die niet goed in hun vel zitten, echt helpen”, aldus Ellen Welsing, beleidsmanager bij coöperatieve apothekersvereniging FBA.
De apotheek is veel meer dan alleen een ‘pillenwinkel’. “Apothekers hebben een groot zorghart en voelen zich zorgverleners.” En dat zijn ze ook, weet Welsing uit ervaring: “Ze zijn medebehandelaars in de zorg, naast de huisartsen. Ze geven uitleg over veilig medicijngebruik en adviseren over een gezonde leefstijl die past bij een bepaald ziektebeeld. Vaak kennen zij de patiënt al jaren en zij zien die ook minstens vier keer per jaar, bij chronische patiënten zelfs regelmatig. Daardoor ontstaat een vertrouwensband en worden er vaak andere gesprekken gevoerd dan alleen over medicatie. Ze horen verhalen over iemands leven, over hoe iemand zich voelt, wat er speelt, problemen. En ook op andere manieren signaleren de apotheekmedewerkers dat het niet goed gaat met een patiënt, dat die niet lekker in zijn vel zit.”
Enkele jaren geleden heeft het FBA, de organisatie voor belangenbehartiging, advisering en projectmanagement voor de apothekers in de regio Amsterdam, al uitgevraagd bij de apotheken: ‘Welke signalen krijgen jullie van Amsterdammers en wat doen jullie daarmee, waar kunnen jullie daarmee terecht?’ Er kwam een duidelijke lijst uit: zaken als te weinig bewegen, lastige communicatie door laaggeletterdheid of door het niet of gebrekkig Nederlands spreken, eenzaamheid, verslechtering van de persoonlijke hygiëne, lichamelijke achteruitgang, verwardheid en vergeetachtigheid. En als medicijnen thuis bezorgd worden: een overvolle brievenbus of een verwaarloosde woning. “De apothekers gaven aan: ‘we willen er iets mee, maar we weten niet hoe en met wie.”
Ontwikkelingen
In Amsterdam wordt al jaren gewerkt met Welzijn op Recept, de groep verwijzers is divers. Zo ontstond het plan om de interventie ook voor apothekers toegankelijk te maken.
“Enige jaren geleden zijn de buurtteams opnieuw vormgegeven. Vanuit de apotheken is toen voor het eerst contact gelegd met de buurtteams. De buurtteams hebben zich gepresenteerd bij de apothekers en er zijn toen contactgegevens uitgewisseld. Er was dus soms al contact, bijvoorbeeld als iemand zijn medicijnen niet kan betalen, dan kan die worden doorverwezen naar het buurtteam. Nu wordt dat structureel.”
De pilot past ook prima in de ontwikkelingen binnen Amsterdam Vitaal en Gezond, waarbij de gemeente, zorgverzekeraar Zilveren Kruis en samenwerkingspartners voor zorg en welzijn samenwerken voor meer gezonde levensjaren voor Amsterdammers. Apothekers die patiënten kunnen doorverwijzen naar de buurtteams en welzijnscoaches, is een mooie ontwikkeling binnen de coalitie tussen het medisch en welzijnsdomein.
Concrete uitvoering
Het traject verloopt op dezelfde manier als bij Welzijn op Recept, met de apotheker/apothekersassistenten in de rol van verwijzer, dus als degene die signaleert, het andere gesprek voert en doorverwijst. “De apotheekmedewerkers kunnen ofwel zelf doorvragen en de patiënt toestemming vragen voor verdere hulp van en doorverwijzing naar een welzijnscoach of buurtteam-medewerker. Of zij bespreken de patiënt eerst met de apotheker, die zich er verder in verdiept en eventueel overlegt met de huisarts. Die staan immers in nauw contact met elkaar.”
De verwijzing en de terugkoppeling vinden plaats via beveiligde mail. Bij eenzaamheid en geen sociaal netwerk wordt doorverwezen naar de welzijnscoaches, bij multiproblematiek naar de buurtteams of naar een combinatie van beide, waarbij het buurtteam eerst de urgente problematiek aanpakt en de welzijnscoach het daarna overneemt.
Pilot farmacie
De aftrap van de pilot heeft eind vorig jaar plaatsgevonden: “Eerst is er vanuit het FBA een overleg geweest met de apothekers en vervolgens van de apothekers met de welzijnscoaches en van de apothekers met de buurtteams. De buurtteams en welzijnscoaches hebben in de apotheken ook nog zelf uitleg gegeven aan de apothekersassistenten.”
De gemeente faciliteert de pilot, zij heeft daarvoor ook Amsterdam Nieuw-West voorgesteld als meest geschikte wijk. “We kijken gedurende drie maanden hoe het gaat. Hoe werkt de verwijzing door de apotheek in de praktijk? Zijn mensen hier inderdaad mee geholpen? Afhankelijk van de uitkomsten van de pilot, willen we vervolgens gaan uitbreiden naar de apotheken in heel Amsterdam.” De verwachtingen van de samenwerkingspartners zijn positief. Met het kunnen doorverwijzen naar welzijnscoaches en buurtteams hebben zij nu eindelijk een manier gevonden om hun patiënten ook bij psychosociale problematiek of problemen op het gebied van welzijn en welbevinden verder te kunnen helpen. Ze verwachten dat deze aanpak ook preventief zal werken.
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin