WoR en diepere levensvragen blijkt spanningsveld

Zingeving is een onderwerp dat steeds meer mensen bezighoudt en dat ook binnen Welzijn op Recept een belangrijke rol speelt. Maar welke (door)ontwikkeling en aanbod op het gebied van zingeving is er landelijk en lokaal al beschikbaar in relatie tot WoR? Naar die vraag deed Arianne Zevenbergen uitgebreid onderzoek in opdracht van ZonMw en de gemeente Vlaardingen.

In de praktijk van de ouderen- en welzijnsadviseur via de interventie Welzijn op Recept is gebleken dat er geen helder overzicht is van het aanbod op dit onderwerp en waar behoefte aan is onder de doelgroep senioren. Dit gaven zowel de senioren zelf als de professionals betrokken bij WoR aan. De gemeente Vlaardingen en ZonMw (die gezondheidsonderzoek financiert en het gebruik van de ontwikkelde kennis stimuleert om daarmee de zorg en gezondheid te verbeteren) besloten daarom tot een onderzoek. Arianne Zevenbergen was daarvoor de aangewezen persoon, met haar jarenlange ervaring als ouderen- en welzijnsadviseur en als coach/begeleider bij zingevingsvragen. Dat laatste ook in haar eigen Praktijk Het Labyrint in Heenvliet.

Wat is zingeving?

Zij begon haar onderzoek met een uitgebreide literatuurstudie naar de relatie zingeving en Welzijn op Recept en sprak met de grondlegger van WoR Jan Joost Meijs en met 6 welzijnscoaches en 2 geestelijk verzorgers. “Ik vroeg hen ook hoe zij zingeving definieerden. Hun antwoorden: ‘dat wat het leven kleur geeft’, ‘gewaardeerd worden’, ‘talenten inzetten’ en de mooiste: ‘wat weer twinkeling in de ogen geeft’.” Op grond van haar bevindingen maakte ze een nieuwe sociale kaart voor Vlaardingen, die mogelijk ook breder ingezet kan worden. Voor de ‘alledaagse zingeving’ biedt Welzijn op Recept voldoende passende oplossingen in de vorm van verschillende activiteiten of vrijwilligerswerk: “Het is een fantastische methodiek”, aldus Arianne.

Maar waar kunnen mensen terecht met diepere levensvragen? Arianne vond een speciale wandelgroep, een meditatiecursus en het Huis vol verhalen. Kerken bieden verschillende cursussen en gespreksgroepen aan, maar dat gaat toch over de Bijbel en over God: “Ik zocht naar ondersteuning die voor iedereen toegankelijk is.” Die bleek er nauwelijks te zijn. Bovendien weten welzijnscoaches vaak niet waar ze moeten zijn of vinden een gesprek aan gaan over diepere vragen lastig.

Rouwverwerking

Het tweede deel bestond uit een behoeftenonderzoek: waar hebben mensen zelf behoefte aan als het om zingeving gaat? “Inmiddels heb ik de individuele gesprekken afgerond. Het waren mooie gesprekken. Veel mensen hadden hun partner verloren. Zij hadden duidelijk behoefte aan ondersteuning bij hun rouwverwerking.”

Door corona valt veel weg: activiteiten vinden niet meer plaats en veel mensen zien zichzelf die ook niet weer oppakken. Nabellen, wat welzijnsadviseurs nu doen, houdt een keer op en waar blijven die mensen dan? “Een net gepensioneerde vrouw vertelde dat zij geen nieuw netwerk kon opbouwen, anderen misten het koffiedrinken na de kerkdienst en iemand verzuchtte: ‘Je moet niet thuis blijven zitten, dan ben je de pineut.’”

Innerlijk proces van bewustwording

Arianne is net begonnen aan gesprekken in kleine groepjes, onder strikte corona-veiligheidsmaatregelen. Hoewel het onderzoek dus nog niet is afgerond, heeft ze wel alvast enkele adviezen: “Ga eerst het zingevingsvraagstuk binnen de welzijnsteams bespreken. Hoe kijk je er zelf tegenaan? Hoe zit het met je samenwerkingspartners? Wie kan wat betekenen? Misschien moet je het netwerk verbreden met bijvoorbeeld geestelijk verzorgers, ouderenbonden, uitvaartondernemers, palliatieve organisaties, een Centrum voor Levensvragen en Agora. Het zou mooi zijn als je die zou kunnen verbinden met het sociaal domein, misschien in een apart arrangement met Welzijn op Recept of door speciaal getrainde vrijwilligers.”

Zelf werkt ze ook graag preventief: “Help mensen dat zij zich eerder bewust worden ‘wat kan ik zelf veranderen?’. Of zich afvragen: ‘ik ga met pensioen over een paar jaar en dan? Hoe wil ik dan leven?’ Als welzijnsadviseur heb ik naar aanleiding van het boek van Bronnie Ware vaak gevraagd ‘van welke 5 dingen heb je spijt in je leven?’. Dan bleek dat veel mensen andere keuzes zouden hebben gemaakt, als ze het over mochten doen.”

Meer informatie over het werk van de welzijnscoach en de voorwaarden waaraan de activiteiten moeten voldoen, lees dan ook het handboek Welzijn op Recept. Bestellen van het handboek Welzijn op Recept kan hier

Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van WoR volg ons dan op Linkedin