De helende kracht van de natuur
foto: Monique van Heesch
Na een verdiepend leertraject bij voormalig huisarts Birgit Spoorenberg met regelmatig een buitenactiviteit rond een gezondheidsthema, wist de Limburgse gezondheidsprofessional Monique van Heesch: daar moet ik iets mee! Het werd Buiten-Gewoon-Gezond, een natuurbeleving met impact op lichaam én geest, die ook prima past bij Welzijn op Recept.
Monique van Heesch uit Sittard heeft Buiten-Gewoon-Gezond opgezet vanuit een holistische visie op de mens: lichaam en geest zijn één en beïnvloeden elkaar. Als het geestelijk niet goed gaat, heeft dat ook effect op het lichaam, en andersom. Vanuit een achtergrond als verpleegkundige is zij sinds een aantal jaren actief als zelfstandig gezondheidsprofessional, die diverse projecten organiseert om het welzijn en de gezondheid van mensen te bevorderen.
Voor Buiten-Gewoon-Gezond liet zij zich bovendien inspireren door bosbaden. Dat is een vorm van therapeutisch wandelen ontstaan in Japan, waarbij alle zintuigen worden blootgesteld aan de bos-/natuuromgeving om te ontstressen en de gezondheid te verbeteren.
Wat is Buiten-Gewoon-Gezond?
In verschillende media wordt de natuurwandeling aangekondigd. Mensen kunnen zich daar zelf voor opgeven. Maar ook welzijnscoaches zouden naar hen doorverwezen inwoners hiernaartoe kunnen begeleiden. Of verwijzers inwoners erop attent kunnen maken. “Ook bij Welzijn op Recept kan Buiten-Gewoon-Gezond effectief zijn, omdat het een leuke activiteit is, die mensen lichamelijk en geestelijk gezonder maakt.”
“Er wordt gewerkt met kleine groepen. Met de deelnemers spreek ik af op een locatie in de natuur. Dat kan een bos of een park zijn, of vrije natuur met weilanden en heuvels. Ik leg kort uit wat we gaan doen en waarom buiten zijn zo gezond is. Het is steeds lastiger geworden, vooral in verstedelijkte gebieden, om in contact te komen met de natuur. Bovendien worden we voortdurend overprikkeld, we rennen en vliegen en staan onder druk. Met als gevolg stress. Gewoon de natuur ingaan en daar een wandeling maken kan dan al ontspannend werken.”
Tijdens de coronapandemie hebben veel mensen dat ervaren, vaak voor het eerst. Zelfs al wandel je meermaals in hetzelfde bos, telkens zijn er andere planten en dieren te zien. De kleuren wisselen met de seizoenen, en dat geldt evenzeer voor de lucht.
Meer dan wandelen
“Bovendien vraag ik mensen de telefoon uit te zetten, om een prikkelarme omgeving in de natuur te scheppen, waarin ze niet worden afgeleid door voortdurende bliepjes. Mensen vinden dat vaak heel lastig. Ze zijn bijna vergroeid met hun mobieltje en denken er niet zonder te kunnen. We vertragen de stap, het tempo gaat omlaag. Het doel is dus niet 10.000 stappen halen, maar om twee uur lang de natuur te beleven met alle zintuigen.”
De gezondheidsprofessional stimuleert namelijk niet alleen het gezonde buitenzijn, maar ondersteunt dat en versterkt de impact daarvan nog door verschillende oefeningen: “Tussen het wandelen door doen we visualisatie- en ademhalingsoefeningen.” Een goede, lage (buik)ademhaling geeft letterlijk meer lucht en zorgt voor ontspanning. “Ook gebruik ik soms de inspiratiekaartjes Messages from the woods van Esther Bennink, die zelf vaak in het bos te vinden is en kampte met PTSS.” De 50 prachtig geaquarelleerde dieren uit het bos hebben ieder een inspirerende boodschap die iemand verder kan helpen in het leven of inspiratie biedt voor die dag.
Van Heesch geeft ook opdrachtjes die de zintuigen prikkelen: “Het valt me op hoe weinig de mensen dat nog werkelijk doen, we lopen alleen te rennen.
Tijdens het wandelen wordt er weinig gepraat. Aan het eind doen we dat wel, dan delen we de ervaringen onder het genot van een kopje thee met iets lekkers van Stichting Plök. Zo komt de smaak aan bod en zetten we de natuurbeleving nog even voort. Ik ben vrijwilliger en bestuurslid bij Plök. In het kader van duurzaamheid en meer biodiversiteit verzorgen we hoogstamboomgaarden.”
Wat zijn de effecten van Buiten-Gewoon-Gezond?
Van Heesch ziet de deelnemers duidelijk veranderen: “Ze laten de stress en gevoelens van angst en spanning achter zich, zijn fysiek en geestelijk meer ontspannen en in balans, ze lijken positiever, zitten beter in hun vel.”
Het wegleggen van de telefoon kan aanvankelijk ‘bedreigend’ voelen: geen scherm meer om je achter te verschuilen. Maar het geeft ook de mogelijkheid de wereld om je heen, de natuur én de mededeelnemers werkelijk, open en onbevangen waar te nemen. “Dat bleek laatst, toen we ‘gewandeld’ hebben in de kloostertuin van New Loreto in Simpelveld. We zaten op een bankje, keken de tuin in. Ik vroeg de deelnemers: ‘Denk eens aan je kindertijd en kijk met je kinderogen waar in de tuin je je zou verstoppen. En waarom daar? Een vrouw reageerde heel emotioneel. De opdracht had haar aangezet tot zelfreflectie, ze werd zich echt bewust van haar lichaam en van de schoonheid van alles in de tuin en ervoer: ‘Ik kan weer genieten!’ Als volwassene was ze dat vermogen volledig kwijtgeraakt. Het toont mooi hoe groot de helende kracht van de natuur is.”
Wil je meer weten over Stichting Plök
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin