Beleven van kunst en cultuur bevordert gezondheid en welbevinden
foto: Angela Ruigrok
Sinds juni 2023 kunnen inwoners van IJburg gebruik maken van Kunst op Recept. Angela Ruigrok, opbouwwerker en welzijnscoach IJburg bij welzijnsorganisatie Dynamo, heeft deze interventie opgezet en verwijst nu regelmatig cliënten die zij via Welzijn op Recept binnenkrijgt, door naar de kunstbemiddelaar. De gemeente staat achter de interventie en heeft daarvoor budget vrijgemaakt.
Angela Ruigrok heeft zelf een brede interesse in kunst en cultuur: “Of ik nu zelf met kunst bezig ben, een mooie tentoonstelling bezoek of geniet van een concert, steeds ervaar ik hoe goed het me doet.” Toen haar dan ook gevraagd werd om in IJburg aan de slag te gaan met Kunst op Recept, zei ze meteen ja. “Ik ben eerst met een stofkam door het hele aanbod van kunst en cultuur gegaan. Ik heb gegoogeld onder kunst en cultuur IJburg, gekeken op platforms als Hallo IJburg, via facebook naar wat op theatergebied te doen is en op zoek gegaan naar al bestaand aanbod van samenwerkingspartners. Maar ik ben ook gewoon alert op de advertenties bij Albert Heijn. Bovendien bespreken we het als opbouwwerkers ook onderling en vertellen elkaar als we interessante activiteiten tegenkomen.”
Extra breed aanbod
IJburg valt onder Amsterdam-Oost: “Eerst was het een wijkje, maar er komen steeds stukken bij, het is een enorm groeiend gebied. We mogen gebruik maken van het culturele aanbod van heel Amsterdam-Oost. Geweldig natuurlijk. Tegelijk kan het voor sommige mensen een belemmering zijn: het water over of een halte verder, kan als té ver worden ervaren.”
Kunstbemiddelaar
Huisartsen en praktijkondersteuners kunnen IJburgse inwoners doorverwijzen naar Welzijn op Recept. Ze komen dan binnen bij de welzijnscoach in de speciale Welzijn op Recept-mailbox. Ruigrok krijgt ook verwijzingen binnen vanuit het Buurtteam, jongerenwerk en de WPI (Werk, Inkomen en Participatie), de gemeentelijke organisatie voor alle vragen over werk en inkomen. Hulpvragen vanuit de WPI worden verder uitgewerkt door en lopen vaak via het Buurtteam.
“Vervolgens maak ik een afspraak, meestal bij de inwoner thuis en ga onbevangen het gesprek in. Wanneer ik merk dat er interesse is in kunst, dan probeer ik erachter te komen waar die interesse ligt en koppel ik die inwoner vervolgens aan de kunstbemiddelaar. Soms zie ik dat iemand al veel cursussen heeft gedaan en vergevorderd is. Dan geef ik dat door.”
De kunstbemiddelaar bezoekt vervolgens de inwoner, gaat in gesprek en begeleidt hem of haar naar een passende activiteit. Dat kunnen bijvoorbeeld lessen zijn bij kunstenaars op diverse gebieden in het atelier van die kunstenaar of in buurthuizen, of zingen in een projectkoor of samen een tentoonstelling bezoeken. “We werken ook samen aan projecten, zoals het maken van een collage in het kader van Wereldvrouwendag.”
De kunstbemiddelaar, zelf kunstenaar, heeft onlangs ook de beide welzijnscoaches in Amsterdam-Oost uitgenodigd: “Om zelf creatief bezig te zijn, maar vooral ook om te laten zien hoe de kunstbemiddelaar werkt: hoe ze kijkt en wat ze belangrijk vindt. Zo is ze ook heel vrij om de ander te laten praten. Voor ons een leuke én leerzame bijeenkomst.”
Kunst maakt beter
Kunst op Recept, dus de inzet van kunst in heel haar verscheidenheid, is effectief. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) onderkent het belang van kunst. Zij heeft 900 onderzoeken geanalyseerd en concludeerde op 11 november in Helsinki: het actief of passief beleven van kunst bevordert de gezondheid en het algehele welbevinden. De WHO roept beleidsmakers daarom op om meer te investeren in culturele interventies in de gezondheidszorg. De gemeente Amsterdam onderschrijft die oproep van harte en heeft per inwoner die doorverwezen wordt naar Kunst op Recept een bepaald budget vrijgemaakt.
Kunst op Recept voor alle leeftijden
De inwoners die doorverwezen worden naar Kunst op Recept zijn vaak mensen die geïsoleerd leven, doordat de kinderen ver weg wonen, door armoede, vanwege de leeftijd, door verlies van een partner of van werk of door een lange herstelperiode na bijvoorbeeld een ongeluk. “Tot nu toe gaat het om 50-plussers. Dat heeft te maken met de mensen die we doorverwezen krijgen binnen Welzijn op Recept. Maar ook jongere mensen kunnen baat hebben bij Kunst op Recept, ook preventief. In april-mei gaan we daarom weer een hele tour maken langs de eerstelijns zorgmedewerkers om Welzijn op Recept opnieuw onder de aandacht te brengen. Dat moet je blijven doen. Én om extra te benadrukken dat Welzijn – en Kunst op Recept ook jongere mensen kan helpen.”
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin