Samenwerking geestelijk verzorgers en welzijnscoaches belangrijk
Bij steeds meer patiënten die worden doorverwezen naar Welzijn op Recept spelen zingevings- en levensvragen een rol. Juist op die terreinen kan Questio – Centrum voor Levensvragen waardevolle ondersteuning bieden aan de patiënten én welzijnscoaches, zo maken geestelijk verzorgers Cindy Kooijman en Ellen Leijdens en POH-GGZ Maaike Riemersma duidelijk.
“Amsterdammers komen langs veel verschillende wegen bij het Centrum voor Levensvragen terecht”, aldus Leijdens, “direct via de huisarts, via de POH-GGZ en POH-Ouderen, of de welzijnscoach. Maar ook via casemanagers dementie, een welzijnsorganisatie, het palliatieve team van het ziekenhuis of verpleegkundigen. Cliënten kunnen zich ook zelf aanmelden.”
De geestelijk verzorger probeert vervolgens eerst helder te krijgen wat precies de vraag is, wat er speelt. Kooijman: “De cliënt krijgt alle ruimte om zijn/haar verhaal te vertellen. Wij zijn alert op signalen die wijzen op zingevingsproblematiek. Vaak gaat het om de waarom?-vragen, om breukervaringen. Iemand is in een nieuwe levensfase terechtgekomen, het oude zingevingskader past niet meer. Wij kunnen dan een luisterend oor bieden, helpen gedachten te verhelderen door de juiste vragen te stellen en we begeleiden bij rouw en verdriet.” Zij hebben daar vijf gesprekken voor, meestal bij de hulpvrager thuis. Voor 50-plussers, mensen die ongeneeslijk ziek zijn of van wie de naaste ongeneeslijk ziek is of onlangs overleden, zijn die kosteloos, dankzij een subsidie van VWS. Voor sommige mensen werken groepsgesprekken(eveneens kosteloos) beter.
Tussenstap POH-GGZ
Volgens Riemersma, die als POH-GGZ bij twee huisartsen werkt, verwijst de huisarts deze patiënten vaak in eerste instantie naar haar door omdat zij meer tijd en expertise op dit vlak heeft: “Ik probeer eerst vertrouwen op te bouwen en te ontdekken wat er speelt. Dan ben je zo twee, drie gesprekken verder. Vervolgens bekijk ik in overleg met de patiënt hoe we verder gaan en verwijs ik eventueel door naar de welzijnscoach of het Centrum voor Levensvragen.”
Verschillende referentiekaders
De omschrijving die Kooijman van haar werkwijze geeft, zullen POH’s-GGZ en welzijnscoaches tot op zekere hoogte ook herkennen. Maar ze verschillen in het referentiekader, de invalshoek van waaruit primair gewerkt wordt. Een geestelijk verzorger kijkt vanuit levensbeschouwing, zingeving en spiritualiteit. Of zoals Leijdens het verwoordt: “Welzijnscoaches zijn vooral probleemoplossend actief. Wij zijn niet getraind om op te lossen. We ondersteunen mensen door er te zijn, actief te luisteren en aannames op te schorten. Soms schakelen we ook de welzijnscoach in. Als een cliënt bijvoorbeeld aangeeft: ik ben bang te vereenzamen, dan kan de welzijnscoach praktisch helpen om dat tegen te gaan.”
Trainingen
Geestelijk verzorgers hebben de tools om door te dringen tot de diepere laag van mensen. Tools, handvatten die ook welzijnscoaches heel erg nodig hebben. Zij merken dat zij steeds meer te maken krijgen met complexere hulpvragen, waarbij het onderliggende probleem nogal eens op het gebied van zingeving, spiritualiteit en levensvragen ligt. Maar hoe pak je dat als welzijnscoach op een goede manier aan? Kooijman: “Zij vroegen: geef ons daar handvatten voor. Daarom geven we nu trainingen voor welzijnscoaches en werkers binnen het sociaal domein. In twee dagdelen leren we hen om zingevingsvragen te herkennen, alert te zijn op signalen die daarop wijzen en hoe dan vervolgens het gesprek te voeren. Waar vind je een opening naar dat gesprek, hoe sluit je goed af?”
“Maar we wijzen hen ook op de drie p’s”, aldus Leijdens, “waar liggen de grenzen van mijn professionaliteit, van mij als persoon en puur praktisch? Wanneer verwijs je naar een ander, bijvoorbeeld een geestelijk verzorger of psycholoog? Je hoeft niet altijd alles zelf te doen.”
Het eerste dagdeel is vooral theoretisch. Als huiswerk moeten de deelnemers een casus kiezen en die analyseren op zingeving. In het tweede dagdeel gaan ze daar verder mee aan de slag.
Training effectief
Welzijnscoaches ervaren de training als waardevol en effectief. “We willen de training daarom nog een aantal keren geven, er is nu een wachtlijst”, aldus Kooijman. “Vaak uiten de deelnemers de wens voor een terugkommoment of een vorm van intervisie. We kijken of dat op termijn mogelijk is.”
De training biedt ook nog andere voordelen: er ontstaan contacten en de geestelijk verzorgers horen wat er in een wijk speelt. Ook ontdekken de verschillende partijen elkaars expertise. Kooijman: “Zo kunnen we in de zorg en het sociaal domein meer bekendheid geven aan Questio – Centrum voor Levensvragen en de samenwerking bevorderen. Die nauwe samenwerking is heel belangrijk en omvat idealiter alle disciplines: het sociaal en medisch domein en de geestelijk verzorgers.”
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van WoR volg ons dan op Linkedin
Wil je als professional de basistraining Welzijn op Recept volgen? Kijk dan op onze website bij onze trainingen