Utrecht werkt aan Welzijn op Recept voor jongeren
foto: Petra Jongerius
De stad Utrecht kent al langer Welzijn op Recept voor volwassenen. Sinds september 2023 loopt er ook een pilot Welzijn op Recept voor jongeren in twee Utrechtse wijken. Petra Jongerius, projectleider Welzijn op Recept bij Stichting JoU, vertelt over de positieve ontwikkelingen, wat er al is bereikt, maar ook over zaken die de implementatie van de interventie bemoeilijken.
Het idee om Welzijn op Recept in te zetten voor jongeren ontstond na corona. Ook in Utrecht kampten veel jongeren met psychosociale problemen. Zou Welzijn op Recept hen kunnen helpen? Toen uit een vooronderzoek bleek dat potentiële verwijzers, diverse bij jongeren betrokken organisaties en jongeren zelf de interventie gewenst achtten bij deze groep, werd besloten te starten in twee pilotwijken: Noordwest (Zuilen en Ondiep) en Zuid (Hoograven en Lunetten). “We zijn vorig jaar september gestart, voor twee jaar, met de ambitie uit te breiden naar alle wijken”, aldus projectleider Petra Jongerius. Zij kent de beide werkterreinen: ze heeft van oudsher connecties met het jongerenwerk, doet al Welzijn op Recept voor volwassenen en kent de diverse sociale netwerken. “We hebben eerst verkend welke structuren er al zijn. Vervolgens heb ik op het gebied van uitvoering zelf een netwerk gecreëerd.”
Netwerk creëren
Er bleken namelijk wel al verschillende samenwerkingsstructuren te bestaan, maar die zijn gericht op volwassenen/ouderen. Voor jongeren zijn die minder duidelijk. De wil tot samenwerken is er zeker: “Vanuit stedelijk niveau is er een streven naar Gezonde Wijk Allianties, met de opdracht om de combinatie zorg en sociaal domein te versterken.” Er wordt gewerkt aan wijkgerichte afstemming en samenwerking tussen huisartsenpraktijk, buurtteam en jeugdgezondheidszorg, maar ook welzijn en de informele zorg. Ook binnen Sterkzorg, de eerstelijnsorganisatie binnen Utrecht-stad, werken huisartsen, apothekers en fysiotherapeuten nauw met elkaar samen en overleggen regelmatig met professionals van andere zorgorganisaties, gemeente en zorgverzekeraars. Het streven is in elke wijk een zorgcoördinator te hebben, die bijvoorbeeld ook jeugd in de portefeuille kan hebben.
Ook zijn er verschillende partners in de sociale basis van de wijk actief, die aanbod voor jongeren hebben. Een belangrijke rol kan daarbij het Netwerk Informele Zorg Utrecht (NIZU) spelen. Zij hebben per wijk Ambassadeurs, ook speciaal voor jongeren, die een groot aantal informele organisaties en initiatieven kennen en vertegenwoordigen en die(zorg)professionals de weg kunnen wijzen in het aanbod daarvan in de stad Utrecht. Al deze wijkpartners samen vormen een achterban voor de welzijnscoaches voor de jongeren.”
Om wat meer eenheid te krijgen, komen de verschillende samenwerkingspartners vier keer per jaar bij elkaar om zaken te bespreken als: hoe werken we samen? Wat hebben we nog nodig?
WoR jongeren
JoU (Jongerenwerk Utrecht) had al individuele begeleiders voor jongeren. “Dat zijn nu de uitvoerders van Welzijn op Recept voor jongeren, zij fungeren als intermediairs tussen de individuele jongeren en het (collectieve) aanbod in de wijk. Alle eerstelijns-medewerkers, medewerkers vanuit jeugdgezondheidszorg en buurtteams kunnen doorverwijzen.”
Er zijn tot nu toe in de pilotwijken tien jongeren doorverwezen. Jongerius is er blij mee, maar toch ook wat teleurgesteld, ze had er meer verwacht.
Belemmerende factoren
De projectleider geeft verschillende verklaringen. Er is aan beide kanten nog onwennigheid: “Het jongerenwerk heeft zich ontwikkeld en zoekt samenwerking met steeds meer domeinen waar jongeren bij betrokken zijn. Het zorgdomein, als laatste erbij gekomen, is voor jongerenwerkers toch nog onbekend terrein.” De huisartsen van de pilotpraktijken werken al met Welzijn op Recept voor hun volwassen patiënten. Maar ze hebben de overstap van die positieve ervaring nog niet gemaakt naar de jongeren.
Het is zelfs onduidelijk welke leeftijdsgroep met die term bedoeld wordt. “Doorgaans geldt 10 tot 23 jaar als de doelgroep van jongerenwerkers. Maar als je met hen praat, hoor je: ‘We hebben ook wel mensen van 25.’ Huisartsen willen ook kinderen van 8-9 jaar kunnen verwijzen, die zelf een gesprek kunnen voeren. Vanaf 18 jaar geldt iemand wettelijk als volwassen. Hoort die dan bij Welzijn op Recept voor volwassenen of jongeren thuis? Dat moeten we op casusniveau nog verder bespreken en daarvoor beleid ontwikkelen.”
Het helpt ook niet dat de samenwerkingspartners verschillende verwijs- en terugkoppelingssystemen gebruiken. En, wat overal en altijd geldt: Welzijn op Recept moet je steeds onder de aandacht blijven brengen. In Utrecht gebeurt dat volop: Jongerius werkt daar met de communicatiemedewerker van JoU hard aan en de individueel begeleiders bezoeken de praktijken om kennis te maken en informatieflyers af te geven.
Toekomstdroom
“Voor de toekomst hoop ik op meer verwijzingen en nog meer groepsactiviteiten zodat jongeren steun vinden bij elkaar en bouwen aan een sociaal netwerk. Ook dat de meerwaarde van Welzijn op Recept en de samenwerking zorg en welzijn meer indaalt. En dat we mooie voorbeelden krijgen die inspireren tot meer verwijzingen en uiteindelijk tot een start in alle wijken. Het is een grote, complexe opdracht, maar een die we, met alle veranderingen in de zorg, wel moeten uitvoeren.”
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin