Op je Plek gesprek waardevolle voorloper van Welzijn op Recept?
foto: René Reumer en Ingeborg van der Oord
In de gemeente Aalten is als uitkomst van een groot participatief actieonderzoek met inwoners en het lokale netwerk van ouderen en veerkracht, het Op je Plek gesprek ontwikkeld, gepositioneerd vóór het zorgpad en Welzijn op Recept. René Reumer en Ingeborg van der Oord, projectleiders en actie-onderzoekers bij Warkhouse, belichten het belang van dit gesprek, ook voor Welzijn op Recept.
In Aalten en Dinxperlo was er een vermoeden dat er een groep ouderen was die wel in de caseload van huisartsen en POH’s zit, maar waar deze zorgverleners niet bij betrokken zijn, die ze niet op het spreekuur zien. Het kan zijn omdat het goed met hen gaat en ze prima op hun plek zijn in hun eigen huis. Of omdat het mensen zijn met geen of een klein netwerk die het liefste zorg mijden. “Daarom hebben we met twaalf partijen, zoals de eerstelijns- en ouderenzorg en WMO-consulenten, ondersteund door de gemeente Aalten en ZonMw, een onderzoek opgezet”, aldus van der Oord. “Wat hebben we te ontwikkelen en te organiseren nog voor de zorgvraag en voor Welzijn op Recept? De ‘Beter oud’- stappen en Welzijn op Recept bleken goed ingericht, de partners weten elkaar te vinden.”
“Willen we deze groep zichtbaar maken en indien nodig faciliteren, dan moeten we kijken in het informele circuit”, vertelt Reumer, “bijvoorbeeld via bezorgde buren, vanwege financiële problematiek of als mensen zich zorgen maken over later. We vinden deze mensen op plekken waar ze spontaan bij elkaar komen, zoals op de moestuin, een ongedwongen inloop, de koffiecorner in een winkel, een bankje in het park. Maar nog niet iedereen weet van deze plekken als uitvalsbasis.” Daarom zijn ze in beeld gebracht met hulp van een onderzoeksjournalist. Hij heeft daarover een presentatie gehouden voor inwoners en professionals. Vanuit inwoners kwam de reactie: ‘Er zijn er nog veel meer!’
Gesprek voor en door inwoners en professionals
Om deze groep te bereiken en te horen hoe het thuis gaat, is het Op je Plek gesprek ontwikkeld. Van der Oord: “Een gesprek ontwikkeld door professionals en inwoners, uitgevoerd door zingevingsspecialisten en inwoners.” Een inwoner, een zingevingsdeskundige en een wisselende derde gaan met elkaar in gesprek. Dat kan naaste familie zijn, de huishoudelijke hulp, wijkverpleegkundige, een winkelier, kortom iemand met wie de inwoner veel contact heeft en die zich betrokken voelt. De inwoner bepaalt de gesprekslocatie: thuis of op een informele plek. Thema’s die aan de orde komen, zijn: verbinding maken met anderen, verlies en rouw, een moeilijk thema, maar ook fijn om over te praten, en emotieregulatie: hoe ga je om met wat je hebt meegemaakt? Werkt dat door in je leven nu en wat verwacht je voor de toekomst?
De Op je Plek gesprekken worden als heel positief ervaren. Veel gehoorde reacties: ‘Ik voel me gehoord.’ ‘Hoe fijn is het je huis als thuis te voelen.’ ‘Het geeft een gerust gevoel.’
Het gesprek wordt vastgelegd via OZO verbindzorg. De inwoner voert daar zelf de regie over en bepaalt wie het verslag mag inzien.
Belang voor Welzijn op Recept
Het Op je Plek gesprek is gepositioneerd nog voor het zorgpad en nog voor Welzijn op Recept, buiten de huisartsenpraktijk. De wens van ouderen is namelijk om zolang mogelijk uit zorg weg te blijven. En dat kan, als je je op je plek voelt en ertoe doet samen met de mensen en het netwerk om je heen. Zodat je je gezien en gehoord weet in het zelfstandig blijven wonen, ook al is er sprake van een lage zelfredzaamheid en geen of weinig netwerk.
Reumer: “Het is een professioneel gesprek, maar niet sturend of probleemoplossend.” Daarin verschilt het dus ook van de gesprekken die de welzijnscoach met de inwoner voert, al zijn de gespreksthema’s vergelijkbaar. De beide onderzoekers verwachten dat door het Op je Plek gesprek de werklast van de huisartsen zal afnemen en dat de route naar Welzijn op Recept korter en meteen verdiepender kan worden. Veel psychosociale klachten die leiden tot een verwijzing naar Welzijn op Recept, hebben immers te maken met het ontbreken van een sociaal netwerk, eenzaamheid, zingeving en financiële zorgen. Allemaal zaken die in het Op je Plek gesprek al besproken kunnen zijn. De verwijzer kan eventueel zelfs, met toestemming van de inwoner, het verslag inzien en daarbij aansluiten.
Groep bereikt
De zorgprofessionals zijn gerustgesteld: zij krijgen steeds meer zicht op de vermoede groep. Om het gesprek breed onder de aandacht te brengen en via de juiste manier van communiceren met ouderen, is een transmediale storytelling campagne gestart, waarbij op diverse, al dan niet digitale manieren in de gemeente op verschillende plekken verhalen worden gedeeld.
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van WoR volg ons dan op Linkedin
Wil je als professional de basistraining Welzijn op Recept volgen? Kijk dan op onze website bij onze trainingen