Welzijn op Recept in Groningen en Noord-Drenthe langjarig geborgd
foto: Roelinda Bos en Jeroen Pronk
In de sociale agenda van Nij Begun is een belangrijke plaats en financiering langdurig toegekend aan Welzijn op Recept. Het sluit mooi aan bij de al eerder ingezette uitrol van de interventie over de provincie Groningen en Noord-Drenthe en heeft die in een stroomversnelling gebracht. In het afgelopen jaar zijn grote stappen gezet.
De parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen trok in 2023 harde conclusies: ‘De veiligheid, het beschermen van bezit, de gezondheid en het welzijn van de Groningers hebben onvoldoende meegeteld in de besluitvorming over de Groningse gaswinning’, aldus commissievoorzitter Tom van der Lee destijds. Daaruit vloeit een ereschuld voort aan Groningers en Noord-Drenten, ‘ingelost’ in het aardbevingscompensatieprogramma Nij Begun (Nieuw Begin): het gebied verdient een betere toekomst, economisch en sociaal. Voor beide agenda’s is een generatie lang 100 miljoen euro per jaar beschikbaar om het tij te keren. De sociale agenda moet ervoor zorgen dat op de volgende vier gebieden de regio in dertig jaar op het landelijk gemiddelde komt: vergroten van de leefbaarheid, kansen voor kinderen, jongeren en de volgende generatie, deelnemen aan werk en verminderen van armoede en verbeteren van (mentale) gezondheid. Binnen dat laatste gebied is gekozen voor Welzijn op Recept.
Hoe is dat gegaan?
Voor de sociale agenda is een kwartiermaker aangesteld die tezamen met een team aan de slag is gegaan. Op alle thema’s waren steeds twee partijen actief: een vanuit de regio en een vanuit het ministerie, waardoor een nauwe samenwerking ontstond met de ministeries. “De eerste helft van vorig jaar is alleen geluisterd”, aldus Jeroen Pronk, lid van het team dat de sociale agenda heeft opgesteld en directeur Centre of Expertise Healthy Ageing Hanzehogeschool Groningen. “Er zijn werkbezoeken afgelegd, op het ministerie zijn de landelijke programma’s en voorstellen voor de invulling van de sociale agenda bestudeerd en er is gesproken met wetenschappers, ervaringsdeskundigen en professionals op diverse terreinen. Daaruit zijn inhoudelijke ideeën en rode draden gekomen die het fundament werden van de sociale agenda.” Belangrijk onderdeel is bijvoorbeeld het versterken van de lokale gemeenschappen en de sociale cohesie, en daarvoor aansluiten bij inwonersinitiatieven en die borgen. De aandacht ligt vooral op maatregelen om te voorkomen, dus preventief. Ook gaat het om structurele ondersteuning. Pronk: “Stop met tijdelijke projecten. Generatie-lange problemen kun je niet met een tweejarig project oplossen. Bovendien werken tijdelijke aanstellingen niet als je duurzame samenwerkingen wilt opbouwen.”
Welzijn op Recept raakt aan al deze punten. Bovendien is het een al lopend effectief programma. “Zo kwam bij het onderdeel Verbeteren van de (mentale) gezondheid Welzijn op Recept op de radar. Die interventie helpt bij het oplossen van het probleem waar het hoort en er is de afgelopen jaren al aan gewerkt en in geïnvesteerd.”
Regioaanpak Welzijn op Recept
“We werken sinds 2024 aan de implementatie van Welzijn op Recept in de stad en de provincie Groningen”, bevestigt Roelinda Bos. Regionale huisartsenorganisatie DokNoord, welzijnsorganisaties, gemeenten en zorgverzekeraar Menzis hebben daartoe de regioaanpak Welzijn op Recept ontwikkeld, met een inspanningsverplichting voor de lange termijn. Bos is daarvan projectleider en bovendien coördinator GGZ en jeugdzorg bij DokNoord.
Inmiddels zijn er duidelijke afspraken gemaakt. Zo moet de welzijnscoach een HBO-professional zijn en voldoen aan de landelijk richtlijnen van 0,5 fte per 5000 tot 10.000 ingeschreven patiënten en 50 tot 70 welzijnsrecepten per jaar. Verwijzing en terugkoppeling vindt digitaal plaats via Zorgdomein. Om de samenwerking tussen het zorg- en het sociaal domein te verbeteren, vindt structureel overleg plaats tussen de welzijnscoach en de huisarts of POH. Elke gemeente evalueert periodiek de resultaten. De balans tussen de uniforme regionale werkwijze en lokale autonomie blijft cruciaal.
Bos: “We zijn er voor alle kwetsbare inwoners. Maatschappelijk werk was grotendeels wegbezuinigd. Dus waar moesten deze inwoners naartoe? Welzijn op Recept kan een oplossing bieden: welzijnscoaches voeren zelf de gesprekken of fungeren als makelaar naar het welzijnsdomein.”
Langdurige financiële borging
Nu Welzijn op Recept op de sociale agenda van Nij Begun staat, is de regioaanpak in een stroomversnelling geraakt en voor de komende jaren financieel geborgd met 7,6 miljoen euro per jaar. Dat bedrag bouwt langzaam op. “De eerste jaren is er minder nodig. Dan loopt de financiering nog vanuit SPUK- en IZA-gelden, de eigen middelen van de gemeenten en het Nationaal Programma Groningen”, aldus Bos. Pronk vult aan: “Bovendien is er tijd nodig voor de officiële goedkeuring van Nij Begun en het toekennen van de gelden.”
Hard gewerkt
Het afgelopen jaar heeft de provinciale werkgroep hard gewerkt aan de implementatie van Welzijn op Recept. Bos: “De huisartsen en POH’s van DokNoord zijn geschoold via webinars. Successen zijn gedeeld door de teamcoaches van de tien welzijnsorganisaties. Er zijn Toolboxen gemaakt met alle informatie over de interventie voor zowel de huisartsen als de welzijnscoaches. In februari 2024 had 22 procent van de huisartsen een welzijnscoach, in januari 2025 was dat 58 procent. En deze opschaling gaat door.”
Voor meer informatie over de uitdagingen van samenwerken, download het ebook “Welzijn op Recept, de uitdaging van samenwerking tussen zorg en welzijn”
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin