Welzijn op Recept succesvolle bondgenoot bij eenzaamheid
foto van links naar rechts: Daisy Hatusupy Sanderijn Janssen en Asmara Zom
De komende feestdagen roepen niet bij iedereen blije gevoelens op. Velen voelen zich die dagen juist extra eenzaam. Ook in de gemeente Oosterhout, waar 48 procent van de inwoners aangeeft zich eenzaam te voelen, 11 procent zelfs (zeer) ernstig. Sanderijn Janssen, Daisy Hatusupy en Asmara Zom vertellen hoe zij bij dit toenemende probleem Welzijn op Recept succesvol inzetten.
De Oosterhoutse cijfers, die aardig overeenstemmen met de landelijke, waren voor Sanderijn Janssen de reden om eenzaamheid als thema te kiezen van het Gezondheidscafé, waarvan zij de organisator en initiatiefnemer is: “Het is voortgekomen uit een oproep van de gemeente voor burgerinitiatieven om Oosterhout gezond te houden. Als arts-acupuncturist vind ik het belangrijk om Oosterse en Westerse geneeskunde te integreren, en zo vanuit een bredere kijk op de mens en aansluitend bij nieuwe ontwikkelingen de gezondheidszorg anders in te richten.”
Het Gezondheidscafé belicht telkens een ander thema, zoals Positieve Gezondheid of Preventie en Leefstijl. Voor het Gezondheidscafé Eenzaamheid nodigde Janssen ook verschillende sprekers uit die werken met Welzijn op Recept, vanuit de overtuiging dat die interventie veel kan betekenen bij de aanpak van eenzaamheid. “Het is duidelijk dat meedoen in de maatschappij de meeste gezondheidswinst geeft. Dat is juist wat Welzijn op Recept beoogt. Chronische eenzaamheid is een steeds groter wordend probleem. Toch praten mensen er vaak niet over. In het begin lukt het nog wel om eruit te komen, maar als het eenzaamheidsgevoel langer aanhoudt, vormen zich gemakkelijker irrationele negatieve gedachten die het eenzaamheidsgevoel nog versterken, en wordt het steeds moeizamer. Het is een maatschappelijk probleem waar we met zijn allen instaan.”
Eenzaamheid is een emotie
“Eenzaamheid bestrijden is niet mogelijk”, maakt Daisy Hatusupy meteen duidelijk. Vanuit haar eigen onderneming Unity Care geeft zij Movisie-trainingen over eenzaamheid en handmassagetrainingen in samenwerking met Welzijn op Recept. “Ziektes als de pest kun je bestrijden, maar eenzaamheid is een menselijke emotie, die is er gewoon, van de eerste eenzaamheidsgevoelens die je al in de baarmoeder kunt ervaren, totdat je sterft; een signaal dat de verbinding met anderen of onszelf is verstoord.”
Volgens Hatusupy is eenzaamheid in zekere mate ook cultureel bepaald en afhankelijk van hoe hecht de samenleving is: “Mijn vader is van Molukse komaf, waar een sterke gemeenschapszin heerst. Iedereen heeft een rol, om kleding te laten maken ga je hierheen, voor vragen over opvoeding ga je daarheen. Ieder is een stukje in het raderwerk.” Als dat idee ontbreekt, kunnen makkelijk eenzaamheidsgevoelens ontstaan, zeker in onze Westerse sterk geïndividualiseerde maatschappij.
“Eenzaamheidsgevoel hoeft geen probleem te zijn. Dat wordt het pas als daardoor echte klachten ontstaan, lichamelijk, zoals verhoogde hartslag en bloeddruk of psychisch, hogere stress, slapeloosheid, zelfs gedragsverandering. Dat kunnen de gevolgen van chronische eenzaamheidsgevoelens zijn. Dan moet je kijken: wat is er nodig?”
Leefplezier
Erover praten blijkt heel effectief. Dat is waar Welzijn op Recept in beeld komt. Hatusupy geeft de welzijnscoaches daartoe speciale Movisie-trainingen over eenzaamheid. Movisie, een landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken, probeert door het toepassen van samen met de praktijk ontwikkelde en effectief gebleken kennis een duurzame positieve verandering voor mensen in een kwetsbare positie te realiseren. “Door de training gaan de welzijnscoaches met andere ogen naar eenzaamheid kijken en leren ze een andere manier van gespreksvoering. Eerst gaat het gesprek over het (h)erkennen van eenzaamheid: Hoe voelt dat? Op welke momenten ervaar je eenzaamheidsgevoelens en hoe reageer je daarop? Wat voor gedachten heb je daarbij? Daarna kijken we hoe je op een andere manier met eenzaamheid kunt omgaan, met meer focus op leefplezier.”
Asmara Zom, welzijnscoach bij welzijnsorganisatie Surplus, beaamt de andere aanpak: “Ik zag veel herkenning in wat we al deden. Het mooie van deze gespreksvoering vind ik het belang van kennismaken, dat je niet meteen oplossingsgericht al gaat invullen. Maar de tijd neemt om open te luisteren naar wat de doorverwezen inwoner zelf als probleem ervaart, hoe hij of zij dat wil aanpakken, waar hij hulp bij nodig heeft en dan zelf meedenkt over wat hem of haar leefplezier geeft. Ik merk echt dat de klachten minder worden. De energie verandert positief, er komt meer kleur, meer leefplezier. Mensen ontdekken dat er meer mogelijk is dan ze dachten.”
Twee wegen tegen eenzaamheid
Inwoners kunnen verwezen worden naar Welzijn op Recept via de huisarts, als die problematische eenzaamheid vermoed. Ook kunnen inwoners zelf contact opnemen met het Meldpunt Eenzaamheid. Zij worden dan doorverbonden met Zoms collega-welzijnscoach Çağla Uzun. Eventueel kunnen ook bezorgde mensen uit hun omgeving signaleren.
Gaat het hierbij om twee verschillende groepen? Zom en Hatusupy vermoeden dat inwoners die eenzaamheidsklachten bij zichzelf niet herkennen of erkennen vooral via de huisarts komen. “Er is toch een schroom om naar het Meldpunt te gaan. Wie zichzelf aanmeldt, is er toch al bewuster mee bezig.”
Voor meer succesverhalen download het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Benieuwd naar meer kennis en ervaring uit de dagelijkse praktijk van Welzijn op Recept, volg ons dan op Linkedin